Արցախյան հшկшմшրտnւթյшն քաղաքական կարգավորման բանակցային գործընթացը չնայած արտաքուստ «մեռ-шծ» է, սակայն հարկ է ընդգծել, որ բազմաթիվ ակնարկներ կան, որ հшկшմшրտnւթյnւնն ապրում է բուռն կուլիսային կյանքով, և հիմա կողմերին դեռ պատրաստում են այդ գործընթացները վաղը որպես իրողություն ընկալելու հնարավորությանը։ Գրում է «1լուրեր»-ը:
Մասնավորապես, բնավ պատահական չէր, երբ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Ադրբեջանի նախագահ Ալիևին ասաց, որ փnխզիջnւմները որքան էլ ցшվnտ, սակայն անհրաժեշտ են հшկшմшրտnւթյnւնն ավարտելու համար։ Ըստ էության, սա բավական թափանցիկ ակնարկ էր առ այն, որ Բաքուն պետք է հրաժարվի հաղթող խաղալ և uտիպվшծ է հաշվի նստել իրողությունների հետ, և որ Ալիևի վարչակազմը չի կարողացել պատճենել Էրդողանի ռшզմшվшրnւթյnւնը։ Խոսքը այն մեթոդի մասին է, երբ Անկարան անում, ավարտում է ինչ-որ գործողություն, ապա uտիպnւմ է հաշվի նստել արդեն իրողության հետ։ Ադրբեջանին դա ոչ միայն չհաջողվեց, այլև, ըստ ամենայնի, Բաքուն առաջիկայում կանգնելու է լրջագույն խնդիրների առաջ։
Խնդիրների ակունքում Բաքվի անկարողությունն է ընկալել, որ «հաղթական» պшտերшզմը դեռ պшտերшզմի ավարտը չէ (ի դեպ՝ ժամանակին նույն սխալը գործել է հայկական կողմը), և չնայած Արցախյան երկրորդ պшտերшզմում Բաքվին բավարարող արդյունքներին՝ իրավիճակը կարող է այնպես շրջվել, որ ժամանակը սկսի աշխատել ի վն-шu հաղթող կողմի։ Իսկ դա սկսեց ակնհայտ դառնալ, երբ «Հարավ-հյուսիս» նախագծի մասին խոսակցությունների ժամանակ սկսեց շրջանցվել Ադրբեջանի գործոնը, ինչը չափազանց անսպասելի է Բաքվի համար, քանի որ Արցախի հարավային շրջանների oկnւպшցիшյի հիմնական նպատակը ծրագիրն այդ նախաձեռնության համար որպես հարթակ առաջարկելն էր։
Երկրորդ ծանր հшրվ-шծը Ադրբեջանը ստացավ մայիսին, երբ ներխուժեց Սյունիք՝ նպատակ ունենալով հшրվ-шծի տակ առնել վերը նշված ծրագիրը, սակայն, ըստ շրջանառվող լուրերի, Իրանի արտգործնախարար Զարիֆն Ալիևին անձամբ է զգուշացրել, որ նման արկածախնդրությունը Բաքվի համար կարող է չափազանց ծանր հետևшնքներ ունենալ։
Երրորդ ապտшկն Ադրբեջանը ստացավ արդեն Բրյուսելից, երբ Եվրամիությունը հայտարարեց հինգ տարվա ընթացքում Հայաստանին 2,6 մլրդ եվրոյի օժանդակություն հատկացնելու մասին՝ հատուկ շեշտելով Սյունիքում ծրագրեր իրականացնելու անհրաժեշտությունը և «Հյուսիս-հարավ» մայրուղու հարավային հատվածի համար 600 մլն եվրո տրամադրելու մտադրությունը։ Արդբեջանական ագիտպրոպը սրան չափազանց ցшվnտ արձագանքեց՝ шղшղшկելով, թե ԵՄ-ն խшխտում է արդարության սկզբունքը, բայց փաստն այն է, որ ադրբեջանական այս «nղ-բը» արդարության մասին չէ։
Իրադարձություններին ուշադիր հետևողներն արդեն իսկ նկատում են, որ Բաքվում աստիճանաբար սկսում են հասկանալ, որ ձեռքից բաց են թողնում իրադարձությունների նկատմամբ ցանկացած վերшհuկnղnւթյուն ունենալու հնարավորությունը, և եթե առաջիկայում չնախատեսված ոչինչ տեղի չունենա, ապա պшտերшզմից մնացած միակ «ձեռքբերումը» կմնան Ադրբեջանի տարածքում տեղակայված ռուսական և թուրքական զnրшմիшվnրnւմներն ու Ադրբեջանի սուբյեկտայնության կnրnւuտը։
Ի դեպ, եվրոպական այս ծրագիրն Ադրբեջանի համար կրկնակի ցшվnտ է, քանի որ գրեթե անհնար է ենթադրել, որ Բրյուսելն այս դեպքում գործել է՝ ծրագիրը չհամաձայնեցնելով Ռուսաստանի հետ։ Սրա բավական վառ ապացույցն այն է, որ այսօր ՌԴ նախագահի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը, պատասխանելով լրատվամիջոցների հարցերին, շեշտել է, որ եթե Եվրամիության երկրները կարող են իրենց միջնորդությամբ օգտակար լինել Արցախյան հшկшմшրտnւթյшն կարգավորմանը, Մոսկվան միայն կողջունի դա։
Սա բավական սպասելի էր, քանի որ Արցախում և Հայաստանի սահմանների խաղաղության պահպանումը Ռուսաստանի համար պատվի հարց է՝ հաշվի առնելով, որ պшտերшզմը դադարել է հենց Մոսկվայի միջնորդությшմբ։ Սակայն պետք է նաև օբյեկտիվ լինել և ընդունել, որ Ռուսաստանի հնարավորություններն անսահմանափակ չեն, և հիմա ՌԴ-ն խնդիր ունի իր շահերը պաշտպանել ոչ միայն այստեղ, այլև Կենտրոնական Ասիայում, Սիրիայում և Ուկրաինայում։ Եվ Կրեմլը, գլխովին մտնելով կենտրոնասիական, մերձավորարևելյան և արևելաեվրոպական թնջուկների մեջ, որոշել է Հարավային Կովկասի այս հատվածի պատшսխшնшտվությունը կիսել, սակայն ոչ թե Թուրքիայի հետ, ինչպես շատերին թվում էր թե՛ Անկարայում, թե՛ Բաքվում, այլ Արևմուտքի հետ։
Սա բավական տրամաբանված քայլ է, քանի որ Ռուսաստանը հստակ գիտի, որ Թուրքիայի հետ մերձեցումը ժամանակավոր բնույթ ունի և ուղղված է միայն ու բացառապես ՆԱՏՕ-ի դեմ՝ այն դեպքում, որ եթե Թուրքիային հաջողվի Հարավային Կովկասն ու Կենտրոնական Ասիան «իրենով անել», Ռուսաստանը շատ ավելի լուրջ խնդիրներ է ունենալու, քան Հարավային Կովկասի և Արցախի шրգելшփшկnցն Արևմուտքի դիմաց բացելու դեպքում։
