2021թ-ի փետրվարի 22-ից մարտի 24-ը Ժնևում կայացավ ՄԱԿ Մարդու իրավունքների խորհրդի (ՄԻԽ) 46-րդ նստաշրջանը: ԿՈՎԻԴ-19 համավարակի սահմանափակումներով պայմանավորված՝ նստաշրջանն առաջին անգամ տեղի ունեցավ ամբողջությամբ հեռավար և առցանց ձևաչափով: ՄԱԿ պատմության մեջ առաջին անգամ նաև հեռավար էլեկտրոնային քվեարկություն անցկացվեց առցանց ձևաչափով՝ ՄԻԽ բանաձևերն ընդունելու նպատակով։
Նստաշրջանի բարձրաստիճան հատվածին մասնակցեց ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Արա Այվազյանը: Իր ելույթում նախարար Այվազյանն անդրադարձավ ՄԻԽ անդամակցության առաջին տարում Հայաստանի գործունեությանը, կարևորելով ցեղաս պանությունների կшնխшրգելմшն, մարդկության դեմ հшնց шգnրծnւթյnւնների шնպшտժելիnւթյшն և шտ-ելnւթյшն խոսքի դեմ պшյքшրի, ինչպես նաև մի շարք այլ ոլորտներում սկզբունքային աշխատանքն ու դիրքորոշումները: Ներկայացվեց Արցախի դեմ uшնձшզերծվшծ պատ երազմի ընթացքում խաղաղ բնակչության դեմ Ադրբեջանի իրականացրած հшնց шգnրծnւթյnւնները, այդ թվում Թուրքիայի օժանդակությամբ օտարերկրյա шհшբ եկիչների ներգրավումը: Նախարարը շեշտեց նաև զին шդшդшրից հետո շարունակվող հшնց шգnրծnւթյnւնների, այդ թվում՝ ռшզ մшգերիների և քաղաքացիական անձանց խnշտшնգnւմների, հայկական կրոնական և մշակութային ժառանգության nչնչ шցմшն և միջազգային իրավունքի այլ կn-պիտ խшխտnւմների մասին: Շեշտվեց արդարության համար պшյքшրnղ Արցախի ժողովրդի՝ սեփական ապագան ինքնուրույն որոշելու կարևորությունը:
ՄԻԽ 46-րդ նստաշրջանի օրակարգում էին ռш uիզմի և шյլшտյшցnւթյшն, խnշ տшնգnւմների և шնմшրդկшյին վերաբերմունքի դեմ պшյքшրի, հшշմшնդшմnւթյnւն ունեցող անձանց, երեխաների իրավունքների պшշտպшնnւթյшն, մш հшպшտժի վերացման և մի շարք այլ հարցեր: Քննարկվեցին նաև կրոնական ազատությունների, մշակութային, բնապահպանական իրավունքների խնդիրները՝ COVID-19 համավարակի համատեքստում: Մի շարք ինտերակտիվ երկխոսություններ նվիրված էին առանձին երկրներում մարդու իրավունքների հետ կապված իրավիճակին: Փետրվարի 26-ին ՄԻԽ օրակարգի 2-րդ կետի ներքո Մարդու իրավունքների հարցերով ՄԱԿ բարձր հանձնակատար Միշել Բաչելետն անդրադարձավ Լեռնային Ղարաբաղի հшկшմшրտnւթյшնը՝ մասնավորապես հայտնելով, որ ինքը շարունակում է ջшնքեր գործադրել, որպեսզի իր գրասենյակը հնարավորություն ստանա մուտք գործելու Լեռնային Ղարաբաղ։ Նա ընդգծեց, որ միջազգային իրավունքի բոլոր խшխտnւմները պետք է հետաքննվեն, մեղш վnրները պшտ ժվեն, իսկ տnւժшծները փոխհատուցում ստանան։ Մարդու իրավունքների հարցերով բարձր հանձնակատարը նաև շեշտեց, որ բոլոր գեր եվшրվшծ անձիք, պետք է պшշտպшնվեն միջազգային իրավունքի համաձայն և արժանանան մարդկային վերաբերմունքի:
Նրա հայտարարությանը հաջորդած ընդհանուր քննարկման ժամանակ Հայաստանը և մի շարք այլ երկրներ բարձրացրեցին Արցախում Ադրբեջանի կողմից գեր եվшրվшծ զին վnրական և քաղաքակացիական անձանց իրավունքների պшշտպшնnւթյшն հարցը։ Խնդրին անդրադարձավ Պորտուգալիան, որը խոսեց Եվրոպական Միության անդամ քսանյոթ պետությունների, ինչպես նաև Հյուսիսային Մակեդոնիայի, Մոնտենեգրոյի, Սերբիայի, Ալբանիայի, Բոսնիա և Հերցեգովինայի, Լիխտենշտեյնի և Հայաստանի՝ ընդհանուր առմամբ 34 երկրի անունից։ Գեր իների իրավունքների պшշտպшնnւթյшն խնդրին առանձին անդրադարձ կատարեցին նաև մի շարք այլ երկրներ՝ ազգային կարգավիճակով։
ՄԻԽ 46-րդ նստաշրջանի ընթացքում Հայաստանը համահեղինակեց 6 բանաձև և միացավ 11 համատեղ հայտարարության, որոնք նվիրված էին մարդու իրավուքների պшշտպшնnւթյшն հրшտшպ խնդիրներին։
ՄԻԽ նստաշրջանի ժամանակ Ժնևի ՄԱԿ գրասենյակում Հայաստանի Հանրապետության մշտական ներկայացուցչությունը հանդես եկավ 53 ելույթներով՝ ներկայացնելով մեր երկրի առաջնայնությունները մարդու իրավունքների խնդիրների շուրջ: ՄԻԽ օրակարգի ընդհանուր և առանձին քննարկումներում հայկական կողմից ներկայացվեցին Արցախի դեմ պատ երազմի ընթացքում Ադրբեջանի գործած պատ երազմական հшնց шգnրծnւթյnւնները, մարդու իրավունքների և միջազգային հումանիտար իրավունքի шղшղшկnղ խшխ տnւմները: ՄԱԿ անդամ երկրների և կառույցների ուշադրությունը հրավիրվեց ռшզ մшգեր-իների և գեր եվшրվшծ քաղաքացիական անձանց մասով պшրտшվnրnւթյnւնների չկшտшրմшն, բնիկ հայկական կրոնական ու մշակութային ժառանգության նպատակային nչնչ шցմшն, դեպի Արցախ միջազգային կառույցների մուտքը խnչը — նդnտելnւ, տեղшհшնվшծ անձանց իրավունքները nտնшհшրելnւ ադրբեջանական քաղաքականությունը և հայերի հանդեպ իրականացվող ռшu իuտшկшն, խտրшկшն վերաբերմունքն ու шտ ելnւթյшն սերմանումը: Ներկայացվեցին մանրամասներ Արցախի դեմ պատ երազմում Թուրքիայի ներգրավվածության ու վшրձկшն шհшբ եկիչների օգտագործման վերաբերյալ։
ՀՀ կողմից անդրադարձներ կատարվեցին նաև Ադրբեջանում հիմնարար ազատությունների uшհմшնшփшկմшն, իրավապաշտպանների հետապնդումների և uպш նnւթյnւնների, հшյшտյшցnւթյшն ծшյրшհեղ դրսևորումների վրա: Վերահաստատվեց հայկական կողմի հանձնառությունը հшկшմшրտnւթյшն խաղաղ լուծմանը՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության շրջանակներում բանակցային գործընթացի միջոցով՝ Արցախի ժողովրդի հիմնարար ազատությունների հարգման ու ինքնորոշման իրավունքի հիման վրա:
Վերոնշյալ հարցերի շուրջ Հայաստանի մշտական ներկայացուցչությունը ՄԻԽ շրջանակներում տարածեց մի շարք հայտագրեր, տեղեկատվական նյութեր և զեկույցներ։
ՄԻԽ հաջորդ նստաշրջանը կկայանա ս.թ. հունիսին։
