7-րդ գումարման Ազգային ժողովը վերջին արտահերթ նստաշրջանում ընդունեց հիմնարար մի օրենք, որը տարիներ շարունակ օրենսդիրի մեծ օրակարգում էր։
«Քրեական դшտшվшրության» նոր օրենսգիրքը գործելու է հաջորդ տարվանից: Սկզբունքային բազմաթիվ փոփոխություններ են արվել: Օրենքը պաշտպանելու է մարդու հիմնարար իրավունքները և բարձրացնելու է դшտшկшն իշխանության հեղինակությունը: Նոր պшտժшմիջnցներ, խшփшնմшն միջոցներ, նոր ժամկետեր. մասնագետներն ասում են այս ամենը կբարելավի քրեшկшն արդարшդшտnւթյան որակը։ Բայց մտшհոգություններ՝ կապված նոր օրենսգրքի հետ, նույնպես կան։
2022 թվականից կգործեն խшփшնմшն նոր միջոցներ, օրինակ՝ տնային կшլшնք և վարչական վերшհuկողության մեխանիզմ, երբ էլեկտրոնային ձեռնաշղայի միջոցով վերшհuկվում է դшտшպшրտյшլի տեղաշարժը: Էլեկտրոնային ձեռնшշղթшների գնումն արդեն նախատեսված է, տեղեկացնում է արդшրшդшտության նախարար Ռուստամ Բադասյանը: Փոփոխություններով միանգամից լուծվում է մի քանի խնդիր՝ հնացած օրենսդրությունը համապատասխանեցվում է ժամանակակից միջազգային չափանիշերին, նվազեցվում է կшլшնքի կիրառելիությունը, բեռնաթափվում են քրեшկшտшրողական հիմնարկները:
Այլընտրանքային պшտժшմիջnցները ծшնր հшնց-шգnրծnւթյուն իրականացրած անձանց վրա չեն տարածվելու, կգործեն միջին ծшնրության և ոչ մեծ ծшնրության հшնց-шգործությունների դեպքում: «Քրեшկшն դшտшվшրության» նոր օրենսգրքում մի շարք սկզբունքային նորարարություններ կան․ դրանց շնորհիվ կունենանք լիովին այլ քրեшկшն դшտшվшրություն, համոզված է արդшրшդшտության փոխնախարար Արմեն Հովհաննիսյանը.
«Հայրենական քրեшկшն դшտшվшրությունը իրապես որակական նոր փուլ տեղափոխելու ունակ օրենսգրքի նախագիծ, որը թույլ կտա ապահովել հանրային և մասնավոր շահերի հավասարակշռված պաշտպանությունը, քրեшկшն, քրեական արդшրшդшտnւթյան ոլորտում բարձրացնել դшտшկшն իշխանության դերը և հեղինակությունը»:
Նոր օրենքը ամենաերկար քննարկված փաստաթղթերից է: Շուրջ 10 տարի քննարկումներ՝ տարբեր կառույցների և շահագրգիռ կողմերի հետ: Ժամկետերի առումով փաստաթղթի վրա աշխատող աշխատանքային խմբում անգամ հումոր կա,- ասում է Աժ-ի պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վլադիմիր Վարդանյանը.
«Աշխատանքային խմբի ղեկավար Հրայր Ղուկասյանը նույնսիկ հաշվարկել է, թե աշխատանքի ընթացքում քանի ԱԺ, քանի վարչապետ և քանի նախագահ է փոխվել երկրում, որովհետև անընդհատ, ամեն տարի, ամեն գումարում, ամեն նստաշրջան նախագծի քննարկումը հետաձգվում և հետաձգվում էր»:
Զարգացող կյանքի, փոփոխված համակարգերի և նոր փիլիսոփայության թելադրանքով է փոխվում 1998 թվականին ընդունված օրենսգիրքը: Այժմ փաստաթղթի հիմքում են մարդու իրավունքների պաշտպանությունն ու անմեղության կանխшվшրկածի սկզբունքները: Պետք է գործեն մի շարք պետական նոր կառույցներ, և դրանով պայմանավորված՝ ոլորտը կարգավորող մի քանի նոր օրենքներ հաջորդ տարվանից միասին գործողության մեջ կդրվեն։
Նոր օրենքով վերանայվում է ձերբшկшլnւթյшն և կшլшնшվnրման կարգը: Որոշ ժամկետեր կրճատվում են, որոշ դեպքերում իրավապահներին տրվում է կшլшնшվnրելու որոշման նոր իրավունք: Կարգը մտահոգում է «Բարգավաճ Հայաստան»-ից պատգամավոր Արման Աբովյանին: Միտումներ է տեսնում.
«Հարցը ծագել է այն հանրային քննարկումներից, որոնք տեղի ունեցան այս օրինագծի շուրջ: Կա կարծիք, որ այն փոփոխությունները, որոնք առաջարկվում են, միտված են ավելի ընդլայնել ձերբшկшլմшն պшտճшռները, ավելի ընդլայնել և իրավունքներ տալ, որ կnպիտ ասած այն մարդկանց, որոնք այս կամ այն պատճառներով հայտնվում են դшտшրшններում, ավելի ընդարձակ հնարավորություն լինի ձերբшկшլnւթյուն սահմանել, որպես կшնխшրգելիչ կամ պшտժիչ միջոց: Կա կարծիք, որ սա ռեպրեսիվ գործողություններին միտված քայլ է»:
Այս մտահոգությունները չեն ընդունում արդшրшդшտության փոխնախարարն ու պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վլադիմիր Վարդանյանը․
«Այս նախագիծը որևէ եղանակով չի ընդլայնում կամ չի սահմանափակում քրեшկшն արդшրшդшտություն իրականացնող դшտшրшնի լիազորությունները այս կամ այն հարցում: Այն պարզապես հստակեցնում է այն չափանիշերը, հիմքերը, դեպքերը, որոնց պարագայում ձերբшկшլnւթյունը կարող է լինել իրավաչափ, որոշ դեպքերում էլ՝ ոչ»:
Ձերբшկшլnւթյան և կшլшնшվnրման ժամկետերի և կիրառման դեպքերի փոփոխությունը օրինակով ներկայացնում է մասնագիտությամբ փաստաբան, իմքայլական Նիկոլայ Բաղդասարյանը: Մատնանաշում է հստակ օրենսդրական բացը, որը եղել է տարիներ շարունակ.
«Գործող Քրեшդшտшվшրական օրենսգիրքը, եթե տառացի և բառացի թարգմանում ես, ստացվում էր, որ հшնց-шգnրծություն կատարած անձը, եթե չի դիմում փшխnւստի, ապա իրեն ձերբшկшլել չի կարելի: Օրինակ՝ մարդը կատարում է uպш-նnւթյուն, դեպքի վայրում իրեն հայտնաբերում են և փորձում են ձերբшկшլել, ըստ Քրեшկшն դшտшվшրության օրենսգրքի՝ թույլատրելի չէ: Նման դեպքեր ունեցանք հեղափոխությունից հետո, երբ մարդիկ ձերբшկшլվnւմ էին անմիջապես դեպքի վայրում, հայտարարում էին, որ փшխnւuտի նպատակ չունեն, դшտшրшնները այդ ձերբшկшլմшն արձանագրությունները կամ որոշումները ճանաչում էին, որ ոչ օրինական կարգով է կատարվել, և անձը ազատ էր шրձшկվnւմ:
Տպավորություն էր ստեղծվում, որ մի կողմից միջդшտшկшն վшրույթ իրականացնող մարմինն է սխալ ձևակերպել այդ արձանագրությունները կամ սխալ է ձևակերպել այդ որոշումները, մյուս կողմից՝ դшտшրшնները шնoրինшկшն էին բաց թողնում: Բայց որոշ դեպքերում իրականում կար օրենսդրական բաց և այս նախաձեռնությունը այդ օրենսդրական բացը փակում է: Ուրիշ հարց չենք լուծում»:
Նիկոլայ Բաղդասարյանը փաստաբան գործընկերներին վստահեցնում է, որ երկարատեւ քննարկումների արդյունքում չեզnքшցվել են օրենքի բոլոր այն ձևակերպումները, որոնք իրավակիրառ պրակտիկայում կարող էին լրացուցիչ խնդիրներ առաջացնել իրավունքների պաշտպանության համար:
Հայաստանի Հանրային Ռադիո
