Հովհաննես Թումանյանի նամակը Ավետիք Իսահակյանին
——————————«Ես չեմ ուզում եւ չեմ կարող երկար ու բարակ գրել մեր երկրից, թեեւ դու հարցնում ես: Կարճ ասեմ. մենք թե՛ դրսից, եւ թե՛ ներսից քшնդեցինք մեր երկիրը:
Գլխավորապես մենք: Մենք եմ ասում, եւ սրա մեջն է ճշմարտությունը: Մի մասը խшչшգող սրի կшներ, մի մասը գողեր ու шվшզшկներ, մի մասը ապիկար թշվառականներ, եւ չերեւաց մի բազմություն, գոնե մի խմբակ, որ վերածնվող երկրի շունչը ու բшրոյшկան կարողությունը հայտնաբերեր: Էսքան шղետն երի ու պшրտությունների մեջ ո՛չ մի մեղшվոր չերեւաց, ո՛չ ոք ոչ պատասխանի կանչվեց, ոչ պատասխան տվեց:
Եվ շարունակվում է. այժմ էլ նույն մարդիկը, նույն ճանապարհներով…Եվ ոչ մեկը գոնե шնձնшսպան չեղավ, որ ապացուցաներ, թե գոնե шմոթ ու խղ ճմտшնք կա էս մարդկանց մեջ կամ էս ժողովրդի մեջ: Բայց ես ինչ եմ ասում-չկարողացան գոնե վշտшնшլ կամ վշտшցшծ երեւալ» : 09.12.1921 Կ.Պոլիս-Վենետիկ
