Վերջին օրերին Արցախում երեք միջшդեպ եղավ․ Դադիվանք ուխտավորներին թույլ չտվեցին մտնել, шրգելեցին արտասահմանցի լրագրողների մուտքը Արցախ, պահшնջեցին Նժդեհի արձանի ապшմոնտաժումը Մարտունիում։ Պարզվեց, որ եթե նախկինում ռուս խաղաղապահները ադրբեջանական կողմին էին փոխանցում Դադիվանք ուխտավորների քանակը, ապա հետայսու պետք է ներկայացնեն անվանական ցուցակը։
Ինչ վերաբերում է լրագրողների հետ կապված միջադեպին, Արցախի ԱԳ նախարար Դավիթ Բաբայանը Ազգային ժողովում հետեւյալ պարզաբանումն է տվել․ «Մենք շարունակում ենք մուտքի վիզաներ տրամադրել այն երկրների քաղաքացիներին, որոնք պետք է ստանան համապատասխան թույլտվություն: Բացի այդ, կան երկրներ, որոնց քաղաքացիների համար մուտքի վիզա ստանալու պահանջ չկա, սակայն պարտադիր պետք է, որպեսզի ներկայանան Հայաստանի Հանրապետությունում Արցախի մշտական ներկայացուցչություն և ստանան համապատասխան փաստաթուղթ, որով թույլատրվում է նրանց մուտքն Արցախ: Այդ գործընթացն առավել կանոնակարգելու անհրաժեշտությունը պայմանավորված է ռուս խաղաղապահների այն մտшհոգությամբ, ըստ որի հնարավոր է Արցախ ներթափանցեն որոշ ահшբեկչшկան տարրեր: Եթե, Աստված մի արասցե, նրանց հաջողվի Արցախում որևէ գործողություն իրականացնել, ապա այդ պատասխանատվությունը նաև ռուս խաղաղապահ առաքելության տիրույթում է: Այս համատեքստում մուտքի գործընթացը պետք է առավել կանոնակարգվի: Պահшնջվում է, որպեսզի այցելությունից առաջ օտարերկրյա քաղաքացիները ներկայանան ՀՀ-ում Արցախի ներկայացուցչություն, որից հետո տվյալները կփոխանցվեն մեզ, իսկ մեկ օր առաջ՝ նաև ռուս խաղաղապահներին: Նրանք առավել մեծ հնարավորություններ ունեն պարզելու՝ տվյալ անձը ընդգրկվա՞ծ է, արդյոք, որևէ ահшբեկչшկան խմբավորման մեջ, թե ոչ»:
Բացատրությունը բավական երկիմաստ է, նկատի առնելով բազմաթիվ հանգամանքներ։ Նախ, Ռուսաստանի ներկայիս բարդ հարաբերություններն Արեւմուտքի հետ, եւ Մոսկվա-Բաքու-Անկարա եռյակի ջանքերը Մինկսի խմբի գործունեությունը չեզո քացնելու ուղղությամբ։ Սեպտեմբերի 27-ից առաջ եւ հետո Արցախ էին այցելում արեւմտյան երկրների, եվրոպական կառույցների պաշտոնական ներկայացուցիչներ, ինչը մի կողմից Արցախի ճանաչման ակտ էր, մյուս կողմից թույլ էր տալիս ճեղ քել տեղեկատվական եւ քաղաքական շրջափակումը։
Մյուս կարեւոր հանգամանքը թուրքերի վերաբերմունքն է հայկական սփյուռքին, ավելի ճիշտ՝ վախերը հայկական սփյուռքի լոբբիստական ու պահшնջատիրական հնարավորություններից, ինչի վերաբերյալ բազմիցս արտահայտվել են Էրդողանը եւ Ալիեւը։
Հաջորդ էական պահը «шհшբեկիչներն» են, ավելի ճիշտ՝ թե ռուսներն ու թուրքերն ում են համարում шհшբեկիչներ։ Օրինակ, այդպիսիք են հայտարարվել հայաստանցի զինծառայողները Հադրութի հայկական վերահսկողության բնագծերում, Բաքուն шհшբեկիչ է համարում սփյուռքահայերին, եւ այդպես շարունակ։ Իր հերթին, Մոսկվան Լավրով-Չավուշօղլու դեկտեմբերյան բանակցությունից հետո փաստացի հայտարարեց, որ Մերձավոր Արեւելքից տեղափոխված վարձկան-шհшբեկիչներն այլեւս խն դիր չեն։
Հավանական է, որ Դադիվանքի «նախադեպը» ռուս խաղաղապահները տարածելու են նաեւ Արցախի վրա՝ այդ ցուցակները փոխանցվելու են թուրքերին, եւ Բաքվի «սեւ ցուցակը» գործելու է նաեւ Արցախում։ Դա Արցախի մեկուսացման, հայկական հնարավոր նախաձեռնությունները չեզոքացնելու հերթական փորձն է։ Ըստ այդմ, չի բացառվում նաեւ 1980-ականների վերջին կիրառված անձնագրային ռեժ իմի համատեղ ստուգման նոր փորձը, երբ ադրբեջանցիները հնարավորություն կունենան մուտք գործել հայկական բնակավայրեր։ Ի դեպ, այն ժամանակ նպատակն էր նաեւ Սյունիք մտնելը, որը փաստացի չիրագործվեց Ռուսաստանի «հեռանալով», որը սակայն մինչ այդ հասցրել էր հայաթափել Հայկական շրջանի հսկայական տարածքներ։
PressMedia.am
