Արբանյակները եւ անօդաչու թռչող սարքերն ինքնավար եւ էժան «խելացի տեսողությամբ» հագեցնել թույլ կտա Սամարայի ակադեմիկոս Ս. Պ. Կորոլյովի անվան Ազգային հետազոտական համալսարանի գիտնականների եւ Հայաստանից նրանց գործընկերների մշակումը:
Իրենց ստեղծած ծրագրային համալիրը, գիտնականների խոսքով, լրջ որեն կպարզեցնի հիպերսպեկտրալ տեխնոլոգիաների զան գվածային ներդրումը, հայտնում է «ՌԻԱ Նովոստի»-ն` վկայակոչելով բուհի մամուլի ծառայությունը:
Սպեկտրոմետրերը սարքեր են, որոնք նյութի կազմի վերաբերյալ տվյալներ են տրամադրում էլեկտրամագնիսական ալիքների` բազմաթիվ առանձին ալիքների բաժանման հաշվին: Եթե սովորական տեսախցիկում ընդամենը երեք այդպիսի ալիք կա, ապա ժամանակակից սարքերը` հիպերպեկտոմետրերը, ունակ են տեղեկատվություն տրամադրել 100 կամ ավել սպեկտրալ ալիքներից: Գիտնականները հայտնել են, որ թվային հիպերպեկտորային պատկերները «հիպերկուբեր» են կոչվում:
Հիպերկուբերի ձայնագրած պատկերների ճանաչման համար այսօր օգտագործվում են նեյրոնային ցшնցերը, որոնք պատկերները համեմատում են նմուշների զանգվածից տվյալների հետ: Նման էտալոնային զանգվածների պահպшնումն ու մշակումը մեծ ռեսուրսներ է պшհանջում, ընդ որում, ինչպես պարզաբանել են գիտնականները, տարբեր տեսակի օբյեկտներով հիպե րկուբերի վերլուծության համար ամեն անգամ հարկավոր է առանցքային հատկանություն ընտրել:
Սամարայի համալսարանի գիտնականների թիմի եւ հայ գործընկերների կողմից համատեղ մշակված նոր ալգորիթմը կօգնի հաղթահարել այդ դժվшրութ յունները եւ կտ րուկ մեծացնել «խելացի տեսողության» աշխատանքի արшգությունը: Նրանց խոսքով` ալգորիթմը թույլ է տալիս հիպերպեկտիվ նմուշների զանգվածը փոխարինել դրոնների կամ արբանյակի ընթացիկ առաջադրանքին համապատասխան նախապես ստուգված հատկությունների խմբով:
«Մեր մոտեցումը թույլ է տալիս մի պարամետրի կառավարմամբ օպտիմալ ֆիլտր ընտրել ամբողջ պատկերի մշակման համար: Այս հիմքի վրա մենք ինքնուսուցվող ալգորիթմ ենք մշակում, որն ունակ է որոշել ցանկալի օբյեկտների տեղեկատվական առանձնահատկությունները հիպերկուբերում` առանց ձեռքի տակ գտնվող նմուշների հավաքման: Մեր լուծումը թույլ կտա մեզ շարժական հիպերսպեկտրաչափեր ստեղծել, որոնք կճանաչեն անհրաժեշտ օբյեկտները հենց թռիչքի ժամանակ»,- պատմել է ծրագրի ղեկավար, Սամարայի համալսարանի տեխնիկական կիբեռնետիկայի ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Ալեքսանդր Կուպրիյանովը:
Այսօր նանոարբանյակների եւ թեթեւ դրոնների վրա հիպերս պեկտորային «տեսողության» օգտագործումը տնտեսապես ձեռնտոի չէ, քանի որ դրա համար մեծ քանակությամբ հավաքագրված տվյալների պահպանում է անհրաժեշտ: Էլ ավելի դժ վար է դաշտային պայմաններում այդ տվյալները փոխանցել սերվերին նեյրոցանցի կողմից մշակման համար. դրա համար զգալի ժամանակ եւ կապի լայն ալիք է անհրաժեշտ: Նոր ալգորիթմի ներդրմամբ, վստահ են գիտնականները, հիպերպեկտորային «տեսողությունը» կկարողանա աշխատել ինքնավար ռեժիմում:
Նախագիծը դրամաշնորհային աջակցություն է ստացել Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարության նախարարության Հիմնարար հետազոտությունների հիմնադրամի եւ Գիտության կոմիտեի կողմից (20-51-05008): Հետազոտություններն իրականացվել է Ռուս-հայկական համալսարանի (Երեւան) մասնագետների հետ համատեղ:
news.am
